Bijdragen aan betaalbaar en toekomstbestendig wonen

Toelichting

Met het Uitvoeringsprogramma Binnenstedelijk bouwen en versnellen woningbouw voerden we diverse maatregelen uit om de woningbouwproductie te versnellen.
De provincie stelde in 2018 een subsidie beschikbaar aan de MRA voor het inrichten en in stand houden van een flexibele schil. Gemeenten kunnen op die manier cofinanciering krijgen voor het inhuren van extra expertise voor woningbouwprojecten. Ook in 2022 zijn op die manier veel experts ingehuurd. Vanuit dit budget worden eveneens de bouwambassadeur en diens secretaris ingehuurd, die vanuit het Uitvoeringsprogramma in 2020 zijn aangesteld. In 2022 is het budget voor uitvoering van de flexibele schil en ondersteuning door het kernteam Versnelling MRA aangevuld. Vanuit dit budget biedt het kernteam gemeenten (ook in Noord-Holland Noord) extra expertise en ondersteuning voor (onder andere) aanvragen voor de Woningbouwimpuls van het Rijk.
Het uitvoeringsprogramma bevat ook een knelpuntenbudget, beschikbaar voor financiële knelpunten bij gemeentelijke woningbouwprojecten. Vanuit dit knelpuntenbudget is in 2022 subsidie verleend voor versnelling van de flexwoningen in De Nieuwe Kern in Ouder-Amstel en de woningbouw bij OV-knooppunten Weespersluis (Weesp) en Kogerveld (Zaanstad).
Voor Noord-Holland Noord en de kleinere MRA-gemeenten is de subsidieregeling ‘Uitvoeringsregeling versnelling woningbouw 2021 ook in 2022 ingezet voor het cofinancieren van extra inhuur om de woningbouwopgave in kleinere projecten te versnellen (dit in aanvulling op de flexibele schil MRA, die op de grote opgaven is gericht, ook in Alkmaar, Hoorn en Heerhugowaard). Het gaat hier om aanvragen van de gemeenten Heemskerk, Enkhuizen, Medemblik, Langedijk, Bloemendaal en Waterland. De regeling loopt tot en met 2024.
De provincie werkt via diverse bouwtafels samen met marktpartijen. Vanuit haar rol als kennismakelaar heeft de provincie in 2022 viermaal een Klankbordgroep Marktpartijen georganiseerd om kennis en ervaring te delen. Onderwerpen die de afgelopen keren op de agenda hebben gestaan, zijn woningbouwversnelling, een gezonde leefomgeving, een woningbouwbod met het Rijk en circulair bouwen.
De provincie heeft binnen de MRA een actieve rol in de aanpak Bereikbare Steden, de uitvoering van afspraken met het Rijk over de benodigde woningbouwproductie en het in beeld brengen van de plancapaciteit voor de korte, middellange en lange termijn.
Op verzoek van het Rijk hebben wij in juni 2022 een indicatief woningbouwbod aan het Rijk gedaan, met daarin ons potentiële aandeel in de nationale opgave van 900.000 woningen. Ofwel 100.000 per jaar, tot en met 2030. In vervolg daarop is een zogenaamde 'reality check’ uitgevoerd, waarna de provincie in oktober bestuurlijke woningbouwafspraken maakte met het Rijk. Deze woningbouwafspraken zijn onder voorbehoud van de randvoorwaarden die het Rijk nog opstelt. Alleen wanneer hierin tijdig wordt voorzien, is het mogelijk om de afgesproken 184.000 woningen tot en met 2030 te realiseren. Deze bestuurlijke afspraken tussen Rijk en provincie vormen de basis voor de verdere uitwerking (begin 2023) in twee regionale woondeals voor Noord-Holland Noord (NHN) en de MRA (samen met Flevoland). Deze afspraken waren ook onderdeel van de BO MIRT-aanvragen in 2022. Hierbij kreeg Noord-Holland een substantieel deel van de beschikbare subsidie voor infrastructuur die aan woningbouw is gerelateerd.
Op 29 juni 2021 stelden Gedeputeerde Staten de eerste versie van het Masterplan Wonen vast. De focus ligt op aanvullende maatregelen voor het versnellen en betaalbaar houden van de woningbouw. In maart 2022 is deel 1.5 vastgesteld. Hierin is in kaart gebracht wat de zogenaamde ‘reële plancapaciteit’ is. Dit is de optelsom van nieuw te bouwen woningen in alle gemeentelijke bestemmingsplannen in Noord-Holland, die met hulp en ondersteuning (uit de provinciale ‘Instrumentenkoffer’) gebouwd kunnen worden tussen nu en 2030. Daartoe worden gebiedsontwikkelaars ingezet op de projecten die cruciaal zijn om de woningbouwopgave tot en met 2030 te realiseren. Ook zijn de mogelijkheden onderzocht van actief grondbeleid door de provincie en de oprichting van een Fonds Betaalbare Koop. Voor deze ingrijpende maatregelen werkte de provincie in 2022 de financiële uitgangspunten uit in de laatste (2.0) versie van het Masterplan Wonen, die begin 2023 gereed is.