Klimaat en milieu | jaarverslag 2022

Doelenboom

2. Klimaat en milieu
2.1 Bijdragen aan de energietransitie
2.1.1 Opwekking van duurzame elektriciteit bevorderen
2.1.2 Bijdragen aan de warmtetransitie
2.1.3 Borgen van de energie-infrastructuur en bijdragen aan de waterstoftransitie
2.1.4 Bijdragen aan de transitie naar een circulaire economie
2.2 Bevorderen gezonde leefomgeving
2.2.1 VTH-taken uitvoeren en coördineren
2.2.2 Gezonde leefomgeving bevorderen
2.2.3 Kwaliteit bodem en ondergrond verbeteren

Maatschappelijk doel

Klimaat

De provincie onderschrijft de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs en werkt mee aan de uitvoering van de Rijksambities: 49 procent vermindering van de nationale broeikasgasuitstoot in 2030 ten opzichte van 1990. Daarnaast wil de provincie in 2050 energieneutraal zijn.
Het Actieprogramma Klimaat is een vertaling van de klimaat-, duurzaamheids- en energietransitieambities uit het coalitieakkoord. Met dit Actieprogramma houdt de provincie de regie over de invulling van de specifieke acties in en door de provincie. Aandachtspunt is het verdelen van de lusten en lasten, gelet op het maatschappelijk draagvlak en de financiële consequenties. Het Actieprogramma Klimaat sluit aan bij de vijf thema’s uit het nationale Klimaatakkoord: duurzame elektriciteit, gebouwde omgeving, industrie, landbouw en landgebruik, en mobiliteit.

Energietransitie

Een belangrijk onderdeel uit het Actieprogramma is de energie-infrastructuur, een randvoorwaarde voor een succesvolle energietransitie. Zowel warmte als elektriciteit, maar ook CO2 en waterstof, worden straks ondergronds getransporteerd. Inmiddels zijn er stappen gezet met de uitwerking van de Regionale Energiestrategieën 1.0 (RES). Waterstof is een belangrijk thema, daarmee kan met name de industrie een grote duurzaamheidsslag maken. De havens in het Noordzeekanaalgebied en Den Helder spelen hierin een belangrijke rol. Een andere grote opgave is de verduurzaming van de bestaande gebouwde omgeving. Als woningen vanaf 2030 – of zoveel eerder als mogelijk is – van het aardgas af gaan, moeten verschillende alternatieven voor aardgas klaar zijn voor concrete toepassing. Het Noord-Hollandse Servicepunt Duurzame Energie vervult hier een belangrijke adviesrol voor gemeenten en hun partners.
De provincie verduurzaamt de Greenports door gebruik te maken van duurzame warmtebronnen en door de benodigde CO2 op alternatieve manieren aan te voeren. De provincie werkt aan het tegengaan van bodemdaling – een andere grote veroorzaker van de uitstoot van broeikasgassen – met het innovatieprogramma Veen. Verder hergebruikt de provincie grondstoffen zoveel mogelijk en willen we de voedselvoorziening verduurzamen. Op het gebied van mobiliteit werkt de provincie aan het Regionaal Mobiliteitsplan. Hierin komen veel duurzaamheidsambities samen, zoals het stimuleren van tankstations voor biobrandstoffen.
Samen met gemeenten, netbeheerders, havens en andere betrokkenen zoeken wij op al dit soort thema’s de komende jaren naar oplossingen. Als provincie geven we daarbij het goede voorbeeld: de provinciale organisatie en het vastgoed zijn uiterlijk in 2030 geheel klimaatneutraal.
De verduurzaming van de provincie is in toenemende mate een opgave waar verschillende inhoudelijke portefeuilles bij betrokken zijn.

Circulaire economie

De provincie heeft als doel de transitie van de huidige lineaire economie naar een circulaire economie te versnellen. Dat doen we door het ondersteunen en stimuleren van bedrijven bij het zetten van een stap richting circulair ondernemen. Naast het versnellen van de transitie wil de provincie de noodzakelijke systeemverandering op de lange termijn realiseren. De ambitie is dat Noord-Holland in 2050 volledig over is naar een circulaire economie en dat er in 2030 een reductie van 50 procent in het gebruik van primaire grondstoffen is bereikt.
De noodzaak van een circulaire economie is in 2022 steeds duidelijker geworden. Grondstoffen en producten werden schaarser en daarmee moeilijker leverbaar. Mede om deze reden (naast inflatie) werden grondstoffen en producten duurder. Inwoners van Noord-Holland werden hiermee geconfronteerd. Ze moesten soms afzien van hun wensen of voornemens. Denk aan de bouw of verbouwing van woningen. De aanscherping van wet- en regelgeving vanuit de EU en het Rijk is een belangrijke motivatie voor veranderingen in productie en consumptie, met als doel vermindering van het grondstofgebruik. De provincie heeft zich ingezet voor deze aanscherping, onder meer via lobby bij het Rijk en de EU. Uit de tweede Integrale Circulaire Economie Rapportage van het Kabinet blijkt dat de afgelopen jaren nog nauwelijks vooruitgang is geboekt bij het bereiken van de doelen voor 2030 en 2050 en dat daarom meer verplichtend beleid nodig is.

Milieu

De provincie Noord-Holland streeft naar een gezondere fysieke leefomgeving voor de inwoners. De provincie richt zich op de aspecten van de leefomgeving die binnen het huidige takenpakket vallen of daaraan raken en waarbij de grootste gezondheidswinst is te behalen. De provincie richt zich in haar aanpak van een gezondere leefomgeving op de milieukwaliteiten lucht, omgevingsveiligheid, geluidbelasting, geur, stof, (grond)water, en (ontwikkelingen in de) bodem en ondergrond. De provincie voldoet in elk geval aan de wettelijke normen, maar bekijkt ook waar meer gezondheidswinst te behalen valt. Hiervoor heeft de provincie het programma Gezonde Leefomgeving. De aanscherping van de milieuvergunningen is onderdeel van het programma, alsook het monitoren van de luchtkwaliteit en het stimuleren van bovenwettelijke milieumaatregelen door bedrijven. De provincie werkt gebiedsgericht, met speciale aandacht voor de milieugerelateerde gezondheidsrisico’s die samenhangen met de verdichting van het stedelijk gebied. Bijzondere aandacht is er voor de IJmond, waar een gezonde leefomgeving onder druk staat door de ligging in het Noordzeekanaalgebied en de nabijheid van Tata Steel. Met het Programma Tata Steel 2020-2050 werkt de provincie samen met de IJmond-gemeenten aan het zo veel mogelijk verminderen van de negatieve effecten van Tata Steel op de gezondheid en veiligheid in de IJmond. Met het besluit van Tata Steel om voor de verduurzaming in te zetten op de waterstofroute (met een tussenstap op gas) moet een groene en gezonde staalindustrie in de IJmond concreet en duurzaam vorm krijgen.
De vergunningverlening, het toezicht en de handhaving (VTH) zijn belangrijke instrumenten in de verbetering van de leefomgeving. Deze taken worden grotendeels in mandaat uitgevoerd door de vier Noord-Hollandse omgevingsdiensten. Dit betreft onder andere het verlenen van vergunningen en ontheffingen voor industrie, flora en fauna, zwemwater en de controle op de naleving ervan. De omgevingsdiensten voeren soortgelijke taken uit namens gemeenten. Met deze gemeenten en andere zogenoemde ‘ketenpartners’ in Noord-Holland, zoals het Rijk, de waterschappen, de terreinbeheerders, het Openbaar Ministerie en de politie, werkt de provincie samen om maatschappelijke doelen in het fysieke domein te realiseren.

Wettelijk beleidskader

Klimaatwet
Warmtewet